Bernard van Dam 

1881-1958

Tekst: uit documentatie familie Van Dam

Bernard van Dam werd op 21 april 1881 geboren in Eerde. Als kind van middenstanders werd hij, nadat hij de lagere school had doorlopen naar een pensionaat in Oudenbosch gestuurd.

Daar kwamen zijn talenten boven drijven. Hij bleek een begaafd schrijver, tekenaar en ook nog eens een musicus. Na zijn studie ambieerde hij dan ook een "kantoorbaantje" maar dat ging er bij zijn vader niet in. Hij moest maar thuis meehelpen. Want vader had genoeg werk te doen. Zo was Bernard van Dam sr. winkelier in koloniale waren, bakker, café-eigenaar en ook nog eens mulder (molenaar). De St. Antoniusmolen was op 12 november 1887 in zijn bezit gekomen. Bernard jr. begon na zijn studie als molenaar op de St. Antonius molen. Maar als molenaar had hij het niet zijn zin. Hij maakte op alle deuren en vensters tekeningen als blijk van zijn protest. Zijn vader stuurde hem al snel naar de bakkerij maar of hij daar zijn draai vond is maar de vraag. 

Het liefst ging Bernard jr. erop uit om te tekenen en in contact te komen met mensen van allerlei pluimage. Hij kon erg goed met andere mensen opschieten en hij had een goed gevoel voor humor. Zijn hobby's waren musiceren, paardrijden, jagen, bijen houden en natuurlijk ook tekenen en schrijven.

 

Driekske de smid

In Eerde begon hij al snel veel aanzien te verkrijgen. Hij was mensen behulpzaam als mensen advies wilden of er eens een brief geschreven moet worden. Maar niet bij iedereen in Eerde viel hij in de smaak, zoals de dorpssmid Van Hooff. Toen hij aan hem de hand vroeg van zijn enigste kind Regina weigerde hij. Bernard liet zich hierdoor niet van de wijs brengen en vluchtte samen met Regina naar Engeland waar ze trouwden.

 

Schrijver

Bernard was een markante en opvallende persoonlijkheid die opviel. Mede omdat hij vaak een wit pak en witte lakschoenen aan had. Bernard van Dam heeft veel artikelen gepubliceerd over Brabant. Zo heeft hij van 1955-1957 gepubliceerd in "De Brabantse boerderij" en vanaf 1956 tot aan zijn dood zo'n achtenzeventig artikelen in het bisdomblad "St. Jansklokken". In menig boekenkast in Eerde staat het boekwerk ’Oud Brabants Dorpsleven’ van Bernard van Dam. Het boek dat in 1972 uitgegeven is door de Stichting Brabants Heem, is een bundeling van artikelen die door Bernard in de loop der jaren zijn geschreven over wonen en werken op het Brabantse platteland. In dit boek kan men lezen over wonen en werken op het Brabantse platteland. Zo vertelt Van Dam over oude gebruiken, ambachten, armoede maar natuurlijk ook over molens en molenaars. Hij leverde ook een grote bijdrage aan ‘Den Ooiver in Battledress’, een maandblad voor Eerdse militairen in Nederlands Indië. In diverse feestgidsen uit het verleden is wel een tekst of mooie illustratie van Bernard van Dam te vinden.

Bernard van Dam. Collectie Regien van der Heijden-van Dam.

De gebroeders Van Dam in de St. Antonius-molen. V.l.n.r.: Gerrit en Bernard van Dam. Collectie: Werkgroep Eerdelogie.